مفهوم بلاکچین سازمانی چیست؟

تعریف بلاکچین سازمانی:

بلاکچین سازمانی یک فناوری در حال رشد در حوزه مالی و دیجیتال است که به کاربران امکان می‌دهد تا معاملات همتا به همتا را بدون نیاز به واسطه‌گری انجام دهند. این فناوری برای ساده‌سازی و افزایش سرعت معاملات مالی ایجاد شده است. بلاکچین سازمانی یکی از انواع بلاکچین است که برای مختلف صنایع و مشاغل توسعه یافته و استفاده می‌شود. در این مقاله، با توضیحات بیشتری درباره این نوع اکوسیستم آشنا خواهید شد.

بلاکچین سازمانی، یکی از انواع شبکه‌های بلاکچین قابل اعتماد است که برای پردازش تراکنش‌ها، ردیابی دارایی‌ها و اشتراک‌گذاری اطلاعات داخلی و خارجی استفاده می‌شود. در این فناوری، اطلاعات رمزگذاری شده در بلاک‌های جداگانه در یک دفتر ثبت ذخیره و ذخیره می‌شوند.

بلاکچین سازمانی متفاوت از بلاکچین‌های عمومی مانند بیتکوین است

زیرا برای استفاده توسط سازمان‌ها و شرکت‌ها طراحی شده است. این فناوری به شرکت‌ها و سازمان‌ها اجازه می‌دهد تا دسترسی را محدود کرده و تنها به افراد مشخصی اجازه ویرایش اطلاعات را بدهند. به دلیل امنیت بالا در این شبکه، شرکت‌هایی مانند اینتل، متا، آی‌بی‌ام و سایر شرکت‌ها از این فناوری در فعالیت‌های خود استفاده می‌کنند.

ویژگی‌های بلاکچین سازمانی:

بلاکچین‌های سازمانی دارای ویژگی‌ها و قابلیت‌های متنوعی هستند. هر یک از این شبکه‌ها برای دستیابی به اهداف خاصی طراحی شده‌اند.

با این حال، اکثر این شبکه‌ها دارای ویژگی‌های زیر هستند:

پاسخگویی: هر گره در شبکه دارای یک کپی از تاریخچه تراکنش‌ها است و بنابراین باید به فعالیت‌های خود پاسخگو باشد.

حریم خصوصی: بلاکچین سازمانی فقط برای کاربران مجاز قابل دسترسی است و دسترسی به آن توسط مالک اصلی و توسعه‌دهنده شبکه کنترل می‌شود.

قابلیت مقیاس‌پذیری: شبکه‌های سازمانی به طور عمومی تراکنش‌های بیشتری را در واحد زمان نسبت به بیتکوین پردازش می‌کنند.

ویژگی‌ها و مزایای بلاکچین سازمانی:

• توزیع شده: بلاکچین سازمانی قابلیت تکرار دفتر کل بلاکچین در چندین گره را دارد و بنابراین امکان توزیع اطلاعات در یک شبکه را فراهم می‌کند.
• تغییرناپذیری: در بلاکچین سازمانی، سوابقی که توسط کاربران تأیید شده‌اند، قابل تغییر یا دستکاری نیستند.
• امنیت: داده‌ها در بلاکچین سازمانی با استفاده از رمزگذاری، محافظت می‌شوند و از حملات هک و کلاهبرداری جلوگیری می‌کنند.
• مبتنی بر توکن: توکن‌ها در بلاکچین سازمانی برای انجام معاملات مالی و تعاملات اطلاعاتی استفاده می‌شوند.

پلتفرم‌های معروف بلاکچین سازمانی عبارتند از:

• Hyperledger Fabric: یک پلتفرم بلاکچین متن باز و قابل اعتماد برای ایجاد شبکه‌های بلاکچین سازمانی.
• Corda: یک پلتفرم بلاکچین سازمانی مخصوص صنعت مالی و قراردادهای همتا به همتا.
• Quorum: یک پلتفرم بلاکچین سازمانی بر پایه Ethereum که توسط شرکت J.P. Morgan توسعه یافته است.
• R3 Corda Enterprise: نسخه تجاری و پیشرفته‌تر پلتفرم Corda برای استفاده در سازمان‌ها.
• IBM Blockchain Platform: یک پلتفرم بلاکچین سازمانی که توسط IBM ارائه می‌شود و امکان ساخت و مدیریت شبکه‌های بلاکچین را فراهم می‌کند.
• Microsoft Azure Blockchain: یک سرویس بلاکچین سازمانی ابری که توسط مایکروسافت ارائه می‌شود و به سازمان‌ها امکان ساخت و مدیریت بلاکچین را می‌دهد.

معرفی انواع بلاکچین سازمانی:

به طور کلی، سه نوع بلاکچین سازمانی وجود دارد که از لحاظ درجه عدم تمرکز و امنیت تفاوت‌هایی دارند. هر شرکت بسته به شرایط و نیازهای خود از یکی از این انواع استفاده خواهد کرد.

بلاکچین دارای مجوز (Permissioned Blockchain):

در این نوع بلاکچین، فقط کاربرانی که توسط مالک یا توسعه‌دهنده اصلی تأیید شده‌اند، می‌توانند به بلاکچین خصوصی (مجاز) دسترسی داشته باشند.
این شبکه‌ها دارای یک گره مرکزی برای تأیید تراکنش‌ها هستند. بنابراین، در صورت حمله سایبری به گره مرکزی، امنیت کل بلاکچین در معرض خطر قرار می‌گیرد. سرعت بالای تأیید، قابلیت مقیاس‌پذیری مناسب، امنیت اطلاعات بیشتر و ممکن بودن ممیزی آسان، از مزایای اصلی بلاکچین برای سازمان‌های خصوصی استفاده کننده است.

بلاکچین نیمه مجاز (Semi-Permissioned Blockchain):

در این نوع بلاکچین، بخشی از شبکه به صورت مجاز و بخشی دیگر به صورت عمومی (بدون نیاز به مجوز) عمل می‌کند. این نوع بلاکچین به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا برخی از اطلاعات را در بخش خصوصی نگهداری کنند و در عین حال از قابلیت‌های بلاکچین عمومی نیز بهره‌برداری کنند.

بلاکچین عمومی (Public Blockchain):

در این نوع بلاکچین، هر کسی می‌تواند به آن دسترسی داشته باشد و تراکنش‌ها به صورت عمومی و شفاف انجام می‌شوند. بیتکوین، به عنوان نمونه‌ای از بلاکچین عمومی، استفاده می‌شود. امنیت بالا، عدم وابستگی به یک گره مرکزی و شفافیت از ویژگی‌های بلاکچین عمومی است.

هریک از این انواع بلاکچین سازمانی، مناسب برای موارد و کاربردهای خاصی است و شرکت‌ها بر اساس نیازهای خود، از آنها استفاده می‌کنند.

• بلاک چین هیبریدی:

بلاک چین های هیبریدی، شبکه هایی هستند که ترکیبی از بلاک چین خصوصی و عمومی را به خود اختصاص می‌دهند. هدف از ایجاد این نوع بلاک چین، کاهش محدودیت‌ها و نواقص هر دو نوع شبکه و تکمیل نقاط قوت آنهاست. بلاک چین هیبریدی به شرکت‌ها اجازه می‌دهد برخی از دسترسی‌ها و اطلاعات را به صورت عمومی و برخی دیگر را به صورت خصوصی ذخیره و پردازش کنند.

بلاک چین کنسرسیومی:
بلاک چین کنسرسیومی به‌طور مشابه با بلاک چین عمومی عمل می‌کند. این نوع شبکه‌ها ساختاری غیرمتمرکز و همتا به همتا (peer-to-peer) دارند. هیچ شخصی، سازمانی یا فردی به صورت مستقیم دسترسی به سیستم ندارد و تمامی اطلاعات در دفتر توزیع ثبت می‌شوند. این نوع شبکه به عنوان یک بلاک چین خصوصی مورد استفاده قرار می‌گیرد، زیرا توسعه‌دهنده و مالک شبکه تصمیم می‌گیرند که چه کسی بتواند وارد شبکه شود. به طور معمول، بلاک چین کنسرسیومی برای همکاری بین یک یا چند سازمان استفاده می‌شود.

چرا بلاک چین برای مشاغل مفید است؟

بلاک چین برای مشاغل اهمیت زیادی دارد به دلیل مزایا و ویژگی‌هایی که ارائه می‌دهد. این شامل موارد زیر است:

• اعتماد و امنیت بالا: بلاک چین امکان ایجاد یک سیستم اعتماد بین طرفین را فراهم می‌کند. تراکنش‌ها در بلاک چین به صورت پایدار و غیرقابل تغییر ثبت می‌شوند و امنیت بالایی را ارائه می‌دهند.
• کاهش واسطه‌ها و هزینه‌ها: با استفاده از بلاک چین، نیاز به واسطه‌ها و سازمان‌های واسطه‌گر برای تأیید و تضمین تراکنش‌ها کاهش می‌یابد، که منجر به صرفه‌جویی در هزینه‌ها و زمان می‌شود.
• شفافیت و ردیابی: بلاک چین به صورت عمومی و شفاف عمل می‌کند و امکان ربلاک چین در مشاغل اهمیت بسیاری دارد به دلیل مزایا و قابلیت‌هایی که ارائه می‌دهد. در ادامه، به برخی از مزایا و کاربردهای بلاک چین در مشاغل اشاره می‌کنم:
• امنیت بالا: بلاک چین با استفاده از رمزنگاری قوی و ساختار غیرقابل تغییر، امنیت بالایی را در انتقال و ذخیره داده‌ها فراهم می‌کند. این ویژگی امکان تقلب و تغییر غیرمجاز در اطلاعات را به حداقل می‌رساند و اعتماد را بین طرفین تضمین می‌کند.
• کاهش واسطه‌ها: بلاک چین امکان برقراری تراکنش‌های مستقیم و بدون واسطه را فراهم می‌کند. این به معنای کاهش هزینه‌ها، زمان و ابتدایی‌ترین واسطه‌ها در فرآیندهای تجاری است. همچنین، این ویژگی می‌تواند بهبود قابل توجهی در سرعت و کارایی تراکنش‌ها ایجاد کند.
• شفافیت و ردیابی: بلاک چین به صورت عمومی و شفاف عمل می‌کند، به این ترتیب امکان ردیابی و تأیید تاریخچه تراکنش‌ها و اطلاعات وجود دارد. این ویژگی می‌تواند در صنایعی مانند زنجیره تأمین (supply chain)، حسابداری و مالی تأثیر بسزایی داشته باشد.
• همکاری و تعامل: بلاک چین امکان همکاری بین شرکت‌ها و افراد را با اطمینان بیشتری فراهم می‌کند. با استفاده از قراردادهای هوشمند (smart contracts)، شرایط و قوانین تعاملات را مشخص و قابل اجرا می‌سازد و از نیاز به اعتماد مستقیم بین طرفین کاسته می‌کند.
• کاربردهای صنعتی: بلاک چین در صنایع مختلفی مانند بانکداری، بیمه، حمل و نقل، خدمات مالی، زنجیره تأمین و حتی رایانش ابری (cloud computing) قابل استفاده است. با امکاناتی که بلاک چین ارائه می‌دهد، بهبود‌های قابل ملاحظه‌ای در امنیت، کارایی و همکاری در این صنایع ممکن است.

مزایای مختلف بلاک چین سازمانی شامل امکانات زیر می‌باشند:

1.  افزایش کارایی: استفاده از بلاک چین بهبود قابل توجهی در عملکرد و کارایی فرآیندهای سازمانی به ارمغان می‌آورد. این فناوری امکان اجرای سریع‌تر و هماهنگ‌تر فرآیندهای داخلی را فراهم می‌کند.
2.  افزایش امنیت: بلاک چین، به عنوان یک سیستم توزیع شده و غیرقابل تغییر، امنیت بالایی در انتقال و ذخیره‌سازی اطلاعات فراهم می‌کند. این فناوری مبتنی بر رمزنگاری قوی و ساختاری امن، امکان تقلب و تغییرات غیرمجاز در اطلاعات را به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.
3.  اجرای بهتر اتوماسیون اداری و سازمانی: بلاک چین می‌تواند در بهبود فرآیندهای اتوماسیون اداری و سازمانی تأثیر قابل توجهی داشته باشد. با این فناوری، فرآیندهای تکراری و خودکار قابل اجرا هستند و نیاز به دخالت انسانی کمتری دارند.
4.  افزایش شفافیت: بلاک چین امکان ایجاد یک سیستم شفاف و قابل تحقق برای ثبت، ردیابی و تاریخچه تغییرات داده‌ها را فراهم می‌کند. این امر می‌تواند به کاهش تقلب، افزایش اعتماد و بهبود تعاملات بین سازمان‌ها و شرکای تجاری منجر شود.

بلاک چین سازمانی یکی از راهکارهای مهم فناوری بلاک چین برای بهبود فرآیندها و افزایش درآمد کسب و کار است. همچنین، با توجه به پذیرش این فناوری توسط شرکت‌های بزرگ مانند والمارت، اینتل، جی پی مورگان و شرکت‌های دیگر، احتمال استفاده کسب و کارهای کوچک از بلاک چین سازمانی در آینده نزدیک بالا می‌رود. در عصری که جهان به سمت تمرکززدایی و شفافیت حرکت می‌کند، فناوری بلاک چین به عنوان یکی از ابزارهای کلیدی برای دستیابی به این اهداف در نظر گرفته می‌شود.